W dzisiejszych czasach, wchodzisz do sklepu, stajesz przed półką z oliwami i olejami i tracisz rezon. Nie wiesz co wybrać ze względu na mnogość i różnorodność oferty. Jasna butelka czy ciemna. Tańsza oliwa czy droższa. Bardziej żółta czy bardziej zielonkawa. Możliwości wyboru jest cała masa, a wskazówek niewiele. Podpowiem Wam jak wybrać oliwę z oliwek i nie dać się wpuścić w przysłowiowe maliny haseł marketingowych.
Jednakże zacznijmy od podstaw…
Oliwki, oliwa..
Obecnie czym jest oliwa wie chyba nawet małe dziecko. To po prostu olej z oliwek.
Do produkcji oliwy używa się oliwek jeszcze nie do końca dojrzałych, wciąż zielonych, dopiero zaczynających zmieniać barwę na ciemniejszą. Oliwki rosną na drzewkach oliwnych z charakterystycznymi matowo – jasno – zielonymi liśćmi. Przypomnijcie sobie obrazki z podróży, krajobraz usiany drzewami oliwnymi.
Zbiory oliwy rozpoczynają się w różnych miesiącach, w zależności od szerokości geograficznej. Na południu Italii następuje to wcześniej, gdyż oliwki wcześniej dojrzewają, natomiast w północnych regionach nieco później – na jesień.
Sposób wytwarzania oliwy
Proces zbierania oliwy rozpoczyna się.. a jakże.. od zbiorów oliwek. Gdy osiągną one swój idealny stopień dojrzałości, wówczas pod drzewkami oliwnymi rozkładane są specjalne płachty. Dzięki nim oliwki upadając na ziemię mają tzw. miękkie lądowanie, a dodatkowo nie ulegają zabrudzeniom z ziemi. Istotne jest, że te bardzo delikatne owoce łatwo się psują i szybko chłoną zapachy ziemi, dlatego do produkcji oliwy używa się wyłącznie oliwek strąconych prosto z drzewa. Nigdy tych, które same spadły.
Następnie, po rozłożeniu mat, przy pomocy specjalnych widełek oliwki są strącane z gałęzi. Powinny odpadać łatwo, prosto na przygotowane miejsce. Współcześnie niektórzy producenci oliwek stosują już metody mechaniczne, tzn. wykorzystują specjalne maszyny, które wprawiają drzewko w drgania, powodując spadnięcie oliwek. W regionach, gdzie oliwki rosną na zboczach, np. Cinque Terre, wciąż używana jest metoda ręcznego strącania oliwek.
Strącone oliwki zbierane są do koszy, a kosze następnie zabiera się do tłoczni. Istotne jest by proces tłoczenia rozpocząć jak najszybciej, przed upływem 24 godzin od zbiorów. Oliwki wsypywane są do specjalnych maszyn, które najpierw oczyszczają je z liści, następnie zgniatają je, wytłaczając tym samym z nich sok. Na koniec oliwki wędrują jeszcze przez wirówkę, która oddziela jeszcze wodę, wytłoczyny i olej. Tłoczenie odbywa się na zimno czyli w temperaturze poniżej 27 stopni.
Na samym końcu oliw jest poddawana oczyszczaniu od wszelkich cząstek i zabrudzeń, które mogłyby wpłynąć na jej smak. Ostatnią czynnością na drodze oliwy jest jej butelkowanie.
Co oznacza “extra vergine”
Ten zwrot także znają wszyscy, którzy choć raz słyszeli o oliwie. Jednak co on dokładnie oznacza? Czy wybrać oliwę z oliwek właśnie z tym dookreśleniem? Trzeba zacząć od tego, że wyróżniane są cztery rodzaje oliwy:
- oliwa extra vergine – jest to tzw. dziewicza oliwa, ta o najlepszej jakości. W 100 g produktu znajduje się mniej niż 0,8 g kwasu oleinowego. Jest to oliwa bardzo aromatyczna.
- oliwa vergine – jest to oliwa dziewicza, ale nie ma przydomku extra. Zawartość kwasu oleinowego jest trochę wyższa – około 0,8 – 2 gramów.
- oliwa pure – rafinowana – w tym rodzaju oliwy zawartość kwasu oleinowego przekracza 2 g, skutkiem czego nie nadaje się ona do picia/jedzenia. Taka oliwa często jest mieszana z oliwą extra vergine, co podnosi jej walory smakowe. Jednakże dany rodzaj produktu używa się przede wszystkim do smażenia.
- oliwa z wytłoczyn – jest to płyn, który powstaje z wytłoczenia pozostałości po oliwkach czyli wytłoczyn – skórek i pestek
Jak wybrać oliwę z oliwek – okres przydatności
Bardzo ważną sprawą przy wyborze oliwy jest jej okres przydatności do spożycia. Co do zasady wynosi on od 18 do 24 miesięcy. Jednakże naprawdę oliwa jest najsmaczniejsza i najcenniejsza przez kilka miesięcy od jej wyprodukowania. Dlatego w sklepie należy sprawdzić jaki jest okres przydatności oliwy, jeżeli dość krótki – może to świadczyć o tym, że produkt stoi już jakiś czas w sklepie.
Kolor – to także ważna wskazówka gdy zastanawiasz się jak wybrać oliwę z oliwek. Oliwa ma piękny, głęboki kolor, od złocistego do jasnozielonkawego. Ważne by była klarowna. Jeżeli widzisz przez butelkę pomarańczowe refleksy lub grudki – wówczas oliwa może być już zjełczała.
Praktyczniejszym rozwiązaniem będzie także wybór ciemnej butelki z oliwą. Ta prosta operacja zapobiegnie nadmiernemu przedostawaniu się światła do naszego złotego płynu.
Sposób przechowywania oliwy
Gdy już wybraliście swoją upragnioną oliwę, pamiętajcie by nie zepsuć wszystkiego na sam koniec 🙂 Oliwa nie lubi ciepła, nie lubi światła ani dostępu do tlenu. Dlatego dobrze, aby stała w zamkniętej szafce, w niezbyt dogrzewanym miejscu. Choć napisałam, że oliwa nie lubi ciepła, to pod żadnym pozorem nie chowaj oliwy do lodówki!
Jeśli nie używasz oliwy często i wiesz, że będzie stała przez pewien czas, warto zastanowić się nad kupnem mniejszej butelki. Częste otwieranie, gdy do środka butelki dostaje się tlen i wchodzi w reakcje z oliwą także jej nie służy. Warto pamiętać, że nie należy przechowywać otwartej oliwy przez okres dłuższy niż 3 miesiące.